Żadna pizza nie może się obejść bez pomidorów – w końcu to one są bazą sosu do pizzy. Oczywiście chodzi tu o prawdziwy sos pomidorowy, bez sztucznych dodatków. Pomidory są nie tylko pyszne, ale i zdrowe. Jedzenie ich poprawia trawienie, wzmacnia odporność, dostarcza do organizmu wiele cennych witamin i minerałów, a nawet ogranicza ryzyko zawału. Wszystko to sprawia, że warto wprowadzać je do codziennej diety.

• Czy pomidory są zdrowe?
• Czy pomidory są kaloryczne?
• Jakie są najpopularniejsze gatunki pomidorów?
• Czy każdy może jeść pomidory?

W naszym artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania oraz szereg ciekawostek dotyczących pomidorów.  

Pomidory –  uprawa, rodzaje i pochodzenie

Pytanie o to, czy pomidor to owoc, czy warzywo, pada niezwykle często. Generalnie nie ma tu ścisłej zasady, jak należy go nazywać. Dla botaników jest oczywiście owocem. Z drugiej strony charakteryzuje się niską zawartością cukru i nie spotkamy go w deserach. Jeśli weźmiemy pod uwagę potrawy, które przyrządzamy z pomidora, to niewątpliwie zaliczymy go do warzyw. Pewne jest to, że daje on nieskończenie wiele możliwości stworzenia wyjątkowo smacznych dań.

Uprawa pomidorów

Pomidory pochodzą z rodziny psiankowatych i osiągają od 30 do 200 cm długości. Rośliny owocują latem, ich kwiaty są żółte. Kolor i smak pomidorów zależy od tego, z jaką odmianą mamy do czynienia. Możemy je hodować zarówno w gruncie, jak i doniczkach. Ostatnio coraz częściej widuje się krzewy pomidorów na balkonach i tarasach 

Pochodzenie pomidorów

Pomidory trafiły do Europy z Peru w XV wieku. „Złote jabłka” – gdyż tak je nazywano, początkowo pełniły funkcję dekoracyjną, gdyż uważano, że są one trujące. Jako pierwsi docenili je Włosi, ale dopiero w XIX wieku warzywo to stało się niezwykle popularne. Wówczas też zagościło ono w kuchniach wielu krajów. Pomidory w Polsce dopiero po I wojnie światowej zaczęto chętnie i często spożywać, mimo tego, że hodowano je w naszym kraju od 1880 roku.

Odmiany pomidorów

Pomidor kojarzy się wszystkich z soczyście czerwonym warzywem. Za jego kolor odpowiada naturalny czerwony barwnik – likopen. Obecnie dostępne są różne odmiany pomidorów – od standardowych czerwonych, poprzez zielone, żółte, a nawet fioletowe. Pomidory żółte są tak samo bogate w witaminy i składniki odżywcze, jak czerwone. Zawierają one jednak mniej likopenu, a więc istotnego antyutleniacza. Pomidory zielone nie są aż tak bogate w substancje odżywcze. Posiadają w sobie więcej tomatyny, a więc szkodliwego alkaloidu. Uaktywnia się on podczas kontaktu z octem, a przecież jest to typowy składnik sałatki z pomidorów zielonych. Tomatyna pod wpływem wysokiej temperatury przestaje szkodzić, zatem przetwory z zielonych pomidorów są zdrowe.

Jakie gatunki pomidorów są najpopularniejsze?

W sklepach, na bazarach i w ogrodach możemy spotkać różne gatunki pomidorów. Jedne z najpopularniejszych to:

• Pomidory okrągłe gruntowe

Najpopularniejszy gatunek, zawierający dużo soku. Są smaczne zarówno na surowo, jak i po przetworzeniu ich.

• Pomidory karłowate

Występują w gronach, wyróżnia je intensywny smak i zapach.  

• Pomidory malinowe

Charakteryzuje je spory rozmiar i słodki smak. Zawierają mało soku. Są doskonałe na surowo i po przetworzeniu.

• Pomidory bycze serca

Rozpoznaje się je po twardym miąższu i sporym rozmiarze. Idealnie nadaje się do sałatek i przetworów.

• Pomidory koktajlowe

Małe pomidorki, które występują w różnych kolorach. Stosuje się je do dekoracji, ale również do sałatek.

Czy pomidory są zdrowe?

Pomidory są zdrowe i można je jadać w naprawdę sporych ilościach, nawet jeśli jesteśmy na diecie. Zawarty w nich likopen to silny antyutleniacz z grupy karetonoidów neutralizuje wolne rodniki i opóźnia procesy starzenia. Nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie go wyprodukować.

Witaminy i minerały

Duży pomidor pokrywa aż 60% dziennego zapotrzebowania na witaminę C i 25% na witaminę E. Prócz tego zawiera on witaminy z grupy B (korzystny wpływ na układ nerwowy), witaminę K (działanie przeciwkrzepliwe), witaminę PP (dobroczynny wpływ na poziom cholesterolu we krwi i na metabolizm. Pomidor jest bogatym źródłem beta-karotenu i silnych antyoksydantów neutralizujących wolne rodniki. W pomidorach obecna jest masa pierwiastków mineralnych, takich jak potas, który obniża ciśnienie krwi, a także wapń, magnez i żelazo. Spożywając je, dostarczamy do organizmu również mangan, miedź i kobalt.

Suszone pomidory – czy warto je jeść?

Suszone pomidory stały się niezwykle popularne. Dodaje się je do wielu sałatek. Są one bogate w substancje odżywcze. Zawierają około 13 g błonnika. W pomidorach suszonych znajduje się więcej minerałów takich jak wapń, żelazo, magnez, fosfor czy potas niż w zwykłych.

Ile pomidory zawierają kalorii? Czy można je jeść, będąc na diecie?

100 g pomidorów to zaledwie 18 kcal. Możemy je zatem jeść bez wyrzutów sumienia. Co więcej, zawierają sporą ilość wody. Działający moczopędnie potas wspomaga w usunięciu wody z organizmu. Dzięki temu, że pomidory zawierają dużo błonnika, to idealnie się sprawdzą w diecie odchudzającej.

Jakie jeszcze właściwości zdrowotne mają pomidory?

• Pomidory zapobiegają miażdżycy

Kwas zawarty w pomidorach działa na procesy utlenienia kwasów tłuszczowych i hamuje gromadzenie trójglicerydów. Z kolei pektyny obniżają poziom cholesterolu. Likopen obecny w pomidorach również działa korzystnie na serce.

• Pomidory działają antynowotworowo

Likopen obecny w pomidorach ogranicza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy u kobiet i prostaty u mężczyzn.

• Pomidory obniżają ciśnienie krwi

Pomidory działają moczopędnie i obniżają ciśnienie krwi. Wysoka zawartość potasu poprawia pracę serca.

• Pomidory poprawiają odporność organizmu

Jeden solidny pomidor jest w stanie pokryć połowę dziennego zapotrzebowania na witaminę C.

• Pomidory wspomagają układ trawienny

Pomidory zawierają duże ilości błonnika, dzięki czemu wspomagają układ trawienny. Pamiętajmy, by nigdy nie usuwać pestek z pomidorów – w nich również obecna jest ogromna ilość błonnika.

• Pomidory poprawiają pracę układu nerwowego

Ze względu na zawartość bromu pomidory korzystnie wpływają na układ nerwowy.

• Pomidory pozytywnie wpływają na urodę

Dzięki dużej zawartości witamin pomidory poprawiają wygląd cery. Witamina C zapewnia lepsze dotlenienie skóry, a witaminy A i E nawilżają skórę i działają przeciwzmarszczkowo. Wyciąg z pomidorów stosuje się w kosmetykach, którym głównym zadaniem jest rozjaśnianie przebarwień.

• Pomidory chronią przed słońcem

Pomidory nie działają co prawda, jak balsam do opalania, ale dzięki zawartości likopenu zapewniają naturalną ochronę przeciwsłoneczną – oczywiście, jeśli są często spożywane.

• Pomidory zapewniają dobry humor!

Może ciężko w to uwierzyć, ale pomidory dzięki zawartości kwasu foliowego blokują gromadzenie homocysteiny, która zaburza  wytwarzanie hormonów szczęścia. Tym samym pomidory działają również antydepresyjnie.

Sałatka z pomidorów i ogórków – czy warto łączyć pomidory i ogórki?

Łączenie pomidorów i ogórków dla większości osób jest naturalne. Raz na jakiś czas słyszymy jednak, że jest to niezdrowe i że pomidory i ogórki nigdy nie powinny być spożywane razem. Generalna zasada mówi o tym, że enzym w ogórkach zabija witaminę C w pomidorach. Jest jednak na to rada – wystarczy każdy składnik przed połączeniem wymieszać z odrobiną oliwy z oliwek. Dzięki temu witamina C będzie chroniona, a likopen obecny w pomidorach będzie się jeszcze lepiej wchłaniał. Tym samym sałatka z pomidorów i ogórków wcale nie jest niezdrowa – wystarczy się trzymać zaledwie kilku zasad. 

Pomidory w przetworach

Pomidor to główny składnik sosu do pizzy. Oczywiście pomidory po przetwarzaniu zatracają część witamin i składników odżywczych, ale za co zawiera większą ilość likopenu, który łatwiej się wchłania. Jako ciekawostkę warto dodać, że po spożyciu np. sosu do pizzy, poziom likopenu we krwi jest nawet 3 razy wyższy niż w przypadku świeżych pomidorów.  

Kiedy nie powinno się jeść pomidorów?

Pomidory są bardzo zdrowe, ale w niektórych sytuacjach warto zachować ostrożność. Pomidory mogą być alergenem. Uważać na nie powinny zwłaszcza osoby, które borykają się z chorobami układu pokarmowego i z nietolerancją pokarmową. Pomidory mogą również powodować zgagę. W przypadku wrażliwego przewodu pokarmowego dobrze jest obierać je ze skórki. Osoby chorujące na dnę moczanową i reumatoidalne zapalenie stawów również nie powinny przesadzać z ilością spożywanych pomidorów.

Podsumowanie

Pomidory to jedne z najpopularniejszych, najsmaczniejszych i najzdrowszych warzyw. Co ważne – właśnie one są obowiązkowym składnikiem sosu do pizzy i na nich opiera się cała receptura. Pomidory latem są najpyszniejsze – wówczas sięgajmy po nie bez ograniczeń. Pamiętajmy tylko, że zapach i smak poszczególnych odmian potrafi wręcz uzależnić.